صنعت سیمان در ایران

پیدایش صنعت سیمان سازی در ایران:

نخستین مراحل کاربرد سیمان در ایران به وسیله خارجی ها به منظور مصرف در اماکن و تاسیسات خود از قبیل کلیساها ، سفارتخانه ها و بنادر تجارتی و نظایر آن وارد ایران گردید ولی تحولات اجتماعی و حرکات صنعتی شدن کشور ، لزوم تهیه سیمان را روز به روز زیادتر نمود و از زمانی که احداث ساختمان های بزرگ همچون ساختمان راه آهن دولتی ، پل ها و تونل ها و ایستگاهها آغاز گردید سیمان نیز در گروه اقلام وارداتی کشور قرار گرفت ، نظر به اینکه کالای مزبور در داخل تولید نمی گردید، لذا همه ساله مبالغی ارز برای ورود آن از کشور خارج می شد، در حالی که مواد اولیه به منظور تولید سیمان در داخل کشور به وفور موجود بود.

از این رو دولت تصمیم گرفت . ماشین آلات لازم را برای احداث کارخانه کوچکی با ظرفیت تولیدی یکصد تن سیمان در روز خریداری نماید ، و در سال ۱۳۱۰ از محل عایدات قند و شکر که جهت مخارج احداث راه آهن تخصیص یافته بود ، برای تاسیس کارخانه سیمان اقدام به عمل آمد و در بهمن ماه ۱۳۱۰ در هفت کیلومتری جنوب تهران نزدیک به کوههای بی بی شهر بانو و کوه سرسره احداث کارخانه سیمان آغاز شد ، و در دیماه ۱۳۱۲ خاتمه پذیرفت و ماشین های آن از کارخانه اف ال اسمیت (F.L. SMIDT) دانمارکی خریداری و نصب گردید و کارخانه اواخر سال ۱۳۱۲ رسماً شروع به بهره برداری نمود .

اما نظر به اینکه مصرف سیمان روز به روز زیادتر می شد و محصول کارخانجات فوق ، احتیاجات داخلی را پاسخگو نبود ، لذا کارخانه جدید دیگری با ظرفیت روزانه۲۰۰ تن سیمان در جنوب کارخانه اولیه تاسیس و در سال ۱۳۱۵ ساختمان سازی آن شروع و در اوایل سال ۱۳۱۶ خاتمه یافت و ماشین آلات کارخانه جدید از کارخانه پولیزیوس(Polysius) آلمان خریداری و نصب گردید.

استقبال مردم از سیمان ، دولت را بر آن داشت تا کارخانه سیصد تنی دیگری از کارخانه پولیزیوس خریداری و در مجاورت کوره های یکصد تنی و دویست تنی موجود نصب نمایدو کلیه اقدامات لازم برای خرید ماشین آلات و ساخت مزبور آغاز گردید ولی بعلت شروع جنگ جهانی دوم و عدم ارتباط با کشور آلمان ، تکمیل طرح متوقف ماند.

بالاخره در سال ۱۳۳۰ بنا به پیشنهاد شرکت مصالح ساختمانی و موافقت سازمان برنامه برای راه اندازی این کارخانه که حدود ۵۷ درصد ساختمان های مربوط به آن در خلال سال های ۱۳۱۸ تا ۱۳۲۰ به پایان رسیده بود اقدام به عمل آمد که سرانجام با خرید ماشین آلات از کمپانی پولیزیوس آلمان و نصب آن در شش ماهه دوم سال ۱۳۳۴ بهره برداری از کارخانه سیصد تنی شروع گردید. در سال ۱۳۱۷ فکر ایجاد یک کارخانه سیصد تنی در ناحیه لرستان و سه کارخانه یکصد تنی در تبریز، مشهد و شیراز جزء برنامه کار وزارت صنایع و معادن قرار گرفت که بعلت بروز جنگ بین المللی دوم عملیات اجرایی آنها راکد ماند.